De hond en de Duitse ziel

Geen enkele Nederlandse schrijver heeft zich in zijn werk zo uitvoerig met de Duitse cultuur en vooral de Duitse geschiedenis beziggehouden als Harry Mulisch, bijvoorbeeld in zijn romans Het stenen bruidsbed, De aanslag en Siegfried. Dat lijkt op het eerste gezicht niet verwonderlijk: hij had een Oostenrijkse vader en een joodse moeder uit Frankfurt. Maar dat Mulisch geboeid is door de Duitse cultuur, heeft bij nader inzien complexere gronden. Christoph Buchwald, die het werk van Mulisch met veel succes in het Duits uitgaf, heeft uitvoerig met de schrijver gesproken over diens obsessie voor het Derde Rijk, zijn werkwijze en esthetiek, zijn natuurwetenschappelijke nieuwsgierigheid, zijn belangstelling voor metafysica en kabbala, en telkens weer de Duitse cultuur, die de Haarlemse schrijver met Duitstalige ouders gevormd heeft. Zo is een kleine intellectuele autobiografie ontstaan die de samenhang van leven en denken zichtbaar maakt.