Melle en het anarchisme

Melle Oldeboerrigter (1908-1976) is vooral bekend geworden door zijn schilderijen, die buitengewoon associatief zijn. Daarom werd en wordt hij wel surrealist genoemd, maar zelf vond hij die benaming volledig verkeerd. Hij schilderde (angst-)visioenen, die niet eenvoudig te duiden zijn door de vele motieven (waaronder de geslachtsorganen die zijn schilderijen in toenemende mate bevolkten) met telkens eigen verwijzingen. Melle was een meester in het fijn schilderen en in miniaturen. Minutieus waarnemen komt nog sterker naar voren in de vele tekeningen die hij achterliet. Het is de vraag of het anarchistisch engagement uit zijn jeugd ook in de naoorlogse schilderijen nog een rol speelt.


de auteurs

Bert Altena, historicus en lid van het bestuur van het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Fonds

Jaap van der Laan, huisarts en lid van het bestuur van het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Fonds

Koos Levy-Van Halm, kunsthistorica en biograaf van Melle
Uitgangspunt van het Engagement van Melle is het anarchistische verleden van de kunstenaar, dat hij zelf later als een jeugdzonde beschouwde. Vanaf 20 februari 1926 tekende hij in het blad De Moker, orgaan van de gelijknamige anarchistische jeugdbeweging. Het verbinden van de idealen van toen met het vroege werk uit de jaren '30 van de 20ste eeuw en het naoorlogse werk van Melle is de rode draad in de tentoonstelling. Wat bleef over van zijn oude anarchistische idealen? Zijn de raadselachtige, seksueel getinte visioenen uit de jaren '50 tot en met de jaren '70 van de 20ste eeuw daar nog mee verbonden? Inderdaad blijken ook daarin nog sporen van Melles anarchistische periode te vinden. Dat mag een verrassing genoemd worden. Melles vroege engagement was dus meer dan een jeugdzonde.