Schipper naast God

In 1938 vertrok de St. Louis met zevenhonderdvijftig Duitse Joden aan boord uit Hamburg met bestemming Zuid-Amerika. In Montevideo bleken hun visa vervalst te zijn en werden zij niet in Uruguay toegelaten. Wekenlang voer de St. Louis van de ene haven naar de anderen, maar geen enkel land bleek bereid de passagiers toegang te verlenen. Uiteindelijk bleef de kapitein niets over dan terug te varen naar Duitsland, waar het merendeel van de passagiers de dood wachtte.

Jan de Hartog schreef enige jaren later het toneelstuk "Schipper naast God", over een kapitein van een klein Nederlands vrachtschip dat in Hamburg tweehonderdvijftig Joden aan boord neemt met bestemming Zuid-Amerika. Het schip, de Hoop voor Allen, herhaalt de tragische reis van de St. Louis, zij het met een andere afloop. Jan de Hartog verwerkte het theaterstuk tot de roman "Schipper naast God", die in 1983 voor het eerst verscheen.