De tijd zelf

Op de werktafel van Harry Mulisch lagen op de dag van zijn overlijden aantekeningen, prints, knipsels en boeken. Deze paperassen waren bestemd voor een roman met als titel De tijd zelf.

Drie verhaallijnen komen erin op gang, de een wat meer, de ander wat minder. Aan de aantekeningen is het tastend zoeken van de schrijver af te lezen. Welke thema’s, dromen, gedachten en autobiografische gebeurtenissen zouden een bestemming krijgen in het dwingende verband van de roman? We zullen het nooit weten. De indrukwekkende passages, zinnen en verhaallijnen – nooit zullen ze een vaste plek krijgen in Mulisch’ universum, maar in hun onvoltooidheid sluiten ze volmaakt aan bij zijn oeuvre.

Marita Mathijsen en Arnold Heumakers brachten de losse delen bij elkaar en vulden ze aan met dagboekfragmenten. De tijd zelf had de laatste roman van Mulisch kunnen worden – maar hoe? De lezer blijft achter met een raadsel.